Никодим Петрович Кондаков е на чело на “Научната историско - етнографска експедиција во Македонија” - 1900 год., основана од Великиот кнез Константин Константинович – Претседател на Императорската академија на науките (ИАН).
Јастребов е забележливо аргументиран критичар на Державин во книгата “Обичаи на турските Срби” (Призрен, Пеќ, Морава и Дебар – 1886 год.). Всушност со својата книга Јастребов отвара полемика со Державин затоа што и Державин возвраќа со остар тон.
Еден од застапниците на бугарската теза за Македонија е Рускиот и Советски филолог-славист, академик Николај Степанович Державин.
Историчар, публицист и политичар со пет децениско творештво во и надвор од Русија. Како професор, приват-доцент на Московскиот Универзитет заради политиканство е одстранет и бега во странство од каде држи катедри во Чикаго и Софија.
8 год. по книгата на Ладиженскиј, професорот на Казанскиот универзитет, Виктор Григорович е првиот Русин кој доаѓа во Македонија со записи за манастирите, црквите и нивните библиотеки, но и географијата на Македонија.
Најтиражни и највлијателни Руски весници од тоа време се: “Руско богатство“, “Весник на Европа“, “Руски весник“, “Руска мисла“, “Жива старина“, “Историски весник“, “Весник и библиотека за самообразование“ и “Современ свет“.
Како се збогатува литературата за Македонија и Македонците во Европа а од таму и во Русија, интересот за поцелосни истражувања кај многу Руси, јакне.
Македонија и македонскиот народ во рускиот пишан збор се појавуваат рано, првин Македонија како географско-стратешки простор и тоа од странски извори а подоцна и Македонците.
Кон македонскиот народ, Русија ќе има дволична политика:
Кога Европа ќе го разголи вистинскиот руски експанзионизам вештата руска дипломатија ќе тргне по друг “поаргументиран” пат, сега како наводна заштитничка на – “Словенските “народи.
Римската легија (“Legio”) во времето на кралевите, била целата римска војска.
Во Парламентот на Јапонија во Долниот дом, веќе одамна постои посебна парламентарна група со назив “Лига за Македонија“.
На кривината непосредно пред Лесново крај познатиот Лесновски манастир,има голем карпест рид издалбен целиот од дупки настанати со вадење за потребите од воденички камења
Врз основ на Турските архиви повеќе историчари од Балканот, потврдуваат дека Мариово во XVI XVII век уживало извесна “земска автономија” со “земски кметови”