Враќање на Турците

Со овој последен краток опис, завршува Извештај на рускиот полицаец, објавен во “Daily telegraph“ од 20 август 1913 год., за што вели:


“Предходново зборува за тоа зошто турските трупи биле примени со раширени раце од целото население кога се вратиле во Адрианополе. Луѓето паметет дека за време на опсадата, Чукри паша, командантот на Адрианополе и Исмаил паша, Управител на тврдината, покажале татковска загриженост за сите. Турците со својата извонредна умереност потполно го оправдуваа ентузијазмотза нивниот прием.

Од времето на нивното пристигнување во градот завладеа совршен ред ; повеќе немаше ниту еден случај на агресија. Курдската доброволна коњица направи неколку испади во едно село во околината, но сите учесници беа уапсени, осудени од воениот суд и убиени. Во Мустафа Паша, неколку војници, кои се обидоа да подметнат пожар во една куќа, на самото место беа убиени од еден офицер. Наспроти бугарскиот преседан, турските власти велеа дека нема да толерираат неред. Во однос на тоа што е изнесено, не треба да зачудува што турското, грчкото и еврејското население е спремно да замине ако слушне дека Европа инсистира Адрианопол да им се даде на Бугарите. Грчкиот Митрополит и муфтијата преку мене апелираа до руската јавност да се осигурат за тоа дали Бугарите ќе се вратат и да се согласат со одложување на еден месец. За тоа време населението на Тракија би можело мирно да се исели. Ова без многу зборови е ужасниот резултат од моето 8- дневно истражување.“
(Крај)

Што да се каже на крај? Колку и да има претерувања или дотерувања во однос на сите страни, вистината е неизбежна за Бугарите - ѕверје. И не дека Србите биле подобри или Турците и Грците, но и според овој но и според Извештаите од сите тогашни Европски новинари во Тракија, едно е јасно – последниве барем се труделе од едни или други причини да ги спазуваат правилата на однесување кон цивилите.

Дури по лавината натписи Бугарите пробуваат да се бранат, да спасуваат нешто што не се спасува од нивната ѕверска нарав. Така што да се каже за Бугарите кои опиени од напливот на ширењето од своите територии до дотогаш невиодени сразмери, не гледат ништо, ниту се замараат за нешто.
Како инаку да се разбере и ноншалантниот груб однос кон конзулите на Франција и Русија, Големи сили кои ја кроеле тогаш (а им ја скроиле по ова судбината на Бугарите) светската политика. Особено кон Русија – содателката нивна, која дури кадри им даваше и им ги изучуваше како што е во слујаот Генералот Велчев, школуван во Русија.

Таква опиеност само Бугарите можат да приредат. Не е ни чудо што по ова сите заедно им се собраа. Токму оние кои ќе ги изгонуваа од Балканот – Турците и оние кои ќе ги гонеа - Србите, Грците, Црногорците дури Романците, сите тргнаа на Бугарија. И кога Софија беше опколена со Романски сили и др. сојузнички плачот и молбите на Бугарите по светот ги куртулија и оставија да егзистираат како народ и држава до денес. Но не за долго оти бргу си поиграа, влегоа и во Првата но и во Втората Светска војна секогаш од страната на агресорот и ѕверот !