Писмо од српскиот агент Арсение Шијаковиќ

“Арсеније Шијаковиќ – Јовану Ристиќу, Председнику Министарског савета и Министру иностраних послова.”



Јован Ристиќ

Почнувајќи го писмото со состојбите во Врање каде делувала –“Бугарска Партија”, а и црквата била под бугарско влијание, продолжува конкретно за Скопје и Македонија. Во Скопје за оваа Бугарска партија и пропаганда, Шијаковиќ вели:

“Во Скопје се сретнав со луѓе од бугарската партија. Ги прашувам за народност: Што се? Тие ми велат “дека се Бугари“.
Им велам: Од кога Бугари во Скопје? Зар Вие чисти Срби не се срамете да се нарекувате Бугари? Дали се Бугарите трговски народ, па да ви е мило да се нарекувате Бугари? Или се јунаци па како Срби сами се ослободуваат. Бугарите се Шопје ...
Зар не ви сведочат околните српски манастири , дека српските кралеви и цареви ги ѕидале? Зар не се сеќавате дека во Скопје под Душан е одржан српски собор? И од каде Бугари во Скоје?
Тие тогаш ми рекоа:

“ДA БРАТЕ, И НИЕ БИ МОРАЛЕ ДА БИДЕМЕ СРБИ КАКО ВРАЊАНЦИТЕ, АКО И НАС СРБИТЕ НЕ ОСЛОБОДЕА. Но Србите нас не заборавија. Тие нити не ослободија нити од тоа време нешто ни пишуваат да не охрабрат, А БУГАРСКИОТ ВЛАДИКА ОД ЌУСТЕНДИЛ-БАЊА СЕКОЈ ДЕН НИ ПИШУВА И НЕ ХРАБРИ ДА ЗА СПАСЕНИЕ ОД БУГАРИТЕ ДА СЕ НАДЕВАМЕ. ЗОШТО ТОГАШ ДА НЕ БИДЕМЕ БУГАРИ?

По ова Шијаковиќ продолжува за состојбата по македонските градови:

“Во Скоје разбирам: дека по 10-12 од најбогатите граѓани од Велез, Прилеп, Битола и Охрид отишле во Бугарија и таму се поставени за Началници, ќумрукџии и др. повисоки должности. Тие сега агитираат и го доброволат тамошниот народ на бугарската страна. Во Велез некаков Турчин (милионер) Ќазим бег пред три месеца станал руски подајник. Тој сега највеќе ги штити и брани бугарите и бугарската партија од Турците. Тој скоро преведе преку границата бугарска за Софија еден учител и 52 ученика. Во Софија тие ученици, кои се сиромашни, добиваат издршки од востановениот фонд од 10, 000. 000(?).Од тој фонд се троши на луѓе, кои мислат да пропагираат низ заостанатите делови во Турската царевина...“

Интересно е што бугарската пропаганда е и во Српската длабина, што само докажува дека се работи за пропагандни и експанзионистички трки а најмалку за бугарска народност. Што инаку би барала бугарската пропаганда во една Приштина, Пеќ, Ѓаковица, Гњилане или др. места од Косово кои никогаш не биле дел од Бугарска држава или нација?!.

Иако во овие градови таа е послаба но дека е присутна потврдува и понатамошното пишување на А.Шијаковиќ за кој вели:

“Што се однесува на Бугарите и бугарската пропаганда, за нив Призрен, Приштина, Пеќ, Ѓаковица и Гњилане за секогаш е затворено и од нив за тие краеви не треба да се плашеме...“.
Завршува со – Во Белград 21 август 1879 г. понизен Арсеније Шијаковиќ ученик од 3 одд. На Учителското училиште (Извор – Оригинал Архив ИС, Збирка на Јован Ристиќ 12/585 ( XII/5).